Σχετικά με τη διάκριση εκκλησίας - κράτους (17ος αιώνας " Τόμας Χομπς)

"Μια χριστιανική πολιτική κοινότητα και μια οικουμενική εκκλησία

".... Κατά συνέπεια δεν υπάρχει στη γη καμία οικουμενική Εκκλησία, στην οποία είναι υποχρεωμένοι όλοι οι Χριστιανοί να υπακούν, επειδή δεν υπάρχει στη γη εξουσία, στην οποία να υπόκεινται όλες οι πολιτικές κοινότητες.
Υπάρχουν Χριστιανοί στις επικράτειες διαφόρων ηγεμόνων και πολιτειών, καθένας όμως από αυτούς τους χριστιανούς είναι υπήκοος της πολιτικής κοινότητας, της οποίας ο ίδιος είναι μέλος και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να υπόκειται στις εντολές οποιουδήποτε άλλου προσώπου. Για το λόγο αυτό, μια εκκλησία που έχει τη δυνατότητα να δίνει εντολές, να κρίνει, να αθωώνει, να καταδικάζει ή να κάνει οποιαδήποτε άλλη ενέργεια είναι το ίδιο πράγμα με μια κοσμική πολιτική κοινότητα, που απαρτίζεται από χριστιανούς. Ονομάζεται κράτος, επειδή οι υπήκοοί της είναι άνθρωποι· και Εκκλησία, επειδή οι υπήκοοί της είναι χριστιανοί.
Κοσμική και εκκλησιαστική εξουσία δεν είναι παρά δυο λέξεις, που δημιουργήθηκαν για να κάνουν τους ανθρώπους να βλέπουν τα πράγματα διπλά και να μη διακρίνουν το νόμιμο κυρίαρχό τους.
Είναι αλήθεια ότι τα σώματα των πιστών, μετά την ανάσταση, δεν θα είναι απλώς πνευματικά αλλά αιώνια. Σ' αυτήν όμως τη ζωή είναι υλικά και φθαρτά. Επομένως δεν υπάρχει σ' αυτή τη ζωή κυβέρνηση, ούτε κρατική ούτε θρησκευτική που να μην είναι κοσμική. Ούτε υπάρχει νόμιμη για κάθε υπήκοο διδαχή δόγματος απαγορευμένου από΄τον κυβερνήτη και του κράτους και της θρησκείας. Και ο κυβερνήτης αυτός πρέπει να είναι ένας· ειδάλλως θα δημιουργηθούν φατριασμοί και εμφύλιος πόλεμος στην πολιτική κοινότητα μεταξύ οπαδών της εκκλησιαστικής και οπαδών της κοσμικής εξουσίας, μεταξύ του ξίφους της δικαιοσύνης και της ασπίδας της πίστεως. Και το χειρότερο, μέσα στην καρδιά του Χριστιανού πόλεμος ανάμεσα στον Χριστιανό και στον άνθρωπο. Οι θεράποντες της Εκκλησίας ονομάζονται ποιμένες· το ίδιο και οι κοσμικοί κυρίαρχοι. Εάν όμως οι ποιμένες δεν είναι υποτελείς ο ένας στον άλλο, έτσι ώστε να υπάρχει κάποιος επικεφαλής των άλλων ποιμένων, οι άνθρωποι θα διδαχθούν αντιφατικές αρχές, που ίσως και οι δύο να είναι λαθεμένες, πάντως η μια από τις δύο θα είναι σίγουρα. Έχει ήδη καταδειχθεί, σύμφωνα με τους νόμους της φύσης, ποιος είναι ο πρώτος ποιμένας, ο κοσμικός ηγεμόνας. Και ποιόν η Γραφή όρισε για το αξίωμα αυτό θα το δούμε στα επόμενα κεφάλαια....."

A Christian Common-wealth, And A Church All One
It followeth also, that there is on Earth, no such universall Church as all
Christians are bound to obey; because there is no power on Earth, to which all other Common-wealths are subject:

There are Christians, in the Dominions of severall Princes and States; but every one of them is subject to (396) that Common-wealth, whereof he is himself a member; and consequently, cannot be subject to the commands of any other Person. And therefore a Church, such as one as is capable to Command, to Judge, Absolve, Condemn, or do any other act, is the same thing with a Civil Commonwealth, consisting of Christian men; and is called a Civill State, for that the subjects of it are Men; and a Church, for that the subjects thereof are Christians. Temporall and Spirituall Government, are but two words brought into the world, to make men see double, and mistake their Lawfull Soveraign. It is true, that the bodies of the faithfull, after the Resurrection shall be not onely Spirituall, but Eternall; but in this life they are grosse, and corruptible. There is therefore no other Government in this life, neither of State, nor Religion, but Temporall; nor teaching of any doctrine, lawfull to any Subject, which the Governour both of the State, and of the Religion, forbiddeth to be taught: And that Governor must be one; or else there must needs follow Faction, and Civil war in the Common-wealth, between the Church and State; between Spiritualists, and Temporalists; between the Sword Of Justice, and the Shield Of Faith; and (which is more) in every Christian mans own brest, between the Christian, and the Man. The Doctors of the Church, are called Pastors; so also are Civill Soveraignes: But if Pastors be not subordinate one to another, so as that there may bee one chief Pastor, men will be taught contrary Doctrines, whereof both may be, and one must be false. Who that one chief Pastor is, according to the law of Nature, hath been already shewn; namely, that it is the Civill Soveraign; And to whom the Scripture hath assigned that Office, we shall see in the Chapters following....Thomas Hobess, Leviathan σελ. 396-39