Το δημόσιο μαστίγωμα ως μέθοδος σωφρονισμού ( Μετάφραση αποσπάσματος από το βιβλίο του Γκουστάβ Λεμπόν, "Πολιτική ψυχολογία και κοινωνική άμυνα", 1910, σελίδες 312-313)

 

Φαντάζουν προφητικά τα όσα έλεγε για τους νεαρούς εγκληματίες πριν από ένα αιώνα -τότε δεν υπήρχε τικ τοκ, φέης και ίνστα- ο Γκουστάβ Λεμπόν*

Τροφή για σκέψη και προβληματισμό με τις απαραίτητες, βέβαια, προσαρμογές στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία...

{...Οι φαντασιοπληξίες ορισμένων καθηγητών του Δικαίου, αναφορικά με την εγκληματικότητα, φθάνουν στα όρια του γελοίου. Παριστάνουν στη σκέψη τους τον εγκληματία σα να επρόκειτο για τον εαυτό τους και σαν αυτός να δρα με τα ίδια κίνητρα. Δεν είναι άραγε παιδαριώδες να θέλεις να εξομοιώσεις την πνευματική κατάσταση ενός ληστή με αυτή ενός καθηγητή του δικαίου...}

{... Ζητώ συγγνώμη που σκανδαλίζω τις ευαίσθητες ψυχές. Αλλά το δηλώνω καθαρά: ζητώ να τιμωρούνται με σωματικές ποινές οι νέοι αλήτες που διαπράττουν τόσες άνανδρες και ειδεχθείς επιθέσεις κατά των ανθρώπων.

Προτού κάποιος φιλοσοφήσει, πρέπει να ζήσει. Το πρόβλημα δεν είναι να γνωρίσουμε αν οι εγκληματίες είναι υπεύθυνοι αλλά αν είναι επικίνδυνοι. Αλίμονο! Απ αυτή την άποψη δεν υπάρχει καμία αντίρρηση. Δεν περνά ούτε μια μέρα, που να μην έχουμε καταγράψει άγριες επιθέσεις, φόνους, ενέδρες, δολοφονίες, που τις περισσότερες φορές διαπράττονται από πολύ νέους ανθρώπους, και μερικές φορές χωρίς εμφανές κίνητρο, από ψευτοπαληκαριά, για το τίποτα, έτσι για διασκέδαση.

Κάντε την ψυχολογική ανάλυση αυτών των αλητών. Δεν είναι καθόλου περίπλοκη. Πρόκειται για τεμπέληδες, για φιλήδονους αλλά για πάνω απ όλα για υποκριτές. Αντί να εργάζονται στο εργοστάσιο ή στο συνεργείο, το βρίσκουν βολικότερο να συντηρούνται από γυναίκες. Περιφέρουν την εξεζητημένη τεμπελιά τους από καμπαρέ σε καμπαρέ, και κοκορεύονται μπροστά στους ομοίους τους, θέλοντας να φαίνονται τολμηρότεροι, πιο ανενδοίαστοι απ το γείτονα, επιδιώκοντας με ζέση να προκαλέσουν τον έντονο θαυμασμό του πολύ ιδιαίτερου περιβάλλοντός τους.

Ο αλήτης σκοτώνει συχνά για να κλέψει, αλλά περισσότερο ακόμη για τη δόξα. Πόσες φορές δεν έχουμε διαβάσει στις εφημερίδες αυτούς τους κομπασμούς που έχουν μεγάλη σημασία: "Στοίχημα ένα λίτρο κρασί πως θα ξεμπερδέψω τον πρώτο αστό που θα περάσει!" Το στοίχημα μπαίνει .... και κερδίζεται. Και ιδού ένας καλός άνθρωπος, ένας οικογενειάρχης που δολοφονείται με άτιμο τρόπο από έναν αλιτήριο ξετρελαμένο από τους κομπασμούς του.

Πρέπει, λοιπόν, όταν σκεφτόμαστε με ποιο τρόπο θα αμυνθούμε ενάντια στους αλήτες, να λαμβάνουμε υπόψη μας αυτό το θεμελιώδες γνώρισμα του χαρακτήρα τους. Οι ποινές, για να είναι αποτελεσματικές, θα πρέπει πρώτα απ' όλα να μην είναι τέτοιας φύσης, ώστε να προσθέτουν κάποια ακτίνα στο φωτοστέφανο που οι αλήτες φιλοδοξούν να φορέσουν.

Το κύριο πλεονέκτημα των σωματικών τιμωριών είναι ακριβώς ότι είναι ταυτόχρονα οδυνηρές και ταπεινωτικές. Ένα αλήτης θα καυχηθεί ότι κινδύνεψε να πάει στο κάτεργο ή ακόμη και στη λαιμητόμο. Ποτέ, όμως, δεν πρόκειται να καυχηθεί ότι δέχθηκε 10 ή 20 χτυπήματα με μαστίγιο. Έτσι, αν δεν θεωρήσουμε την ποινή ως τιμωρία ούτε ως τίμημα, αν τη δούμε όπως ακριβώς πρέπει να είναι, δηλαδή ως ένα μέσο προστασίας, μια διαδικασία εκφοβισμού, που η λειτουργία τους είναι να αποθαρρύνουν τις εγκληματικές ενέργειες, τότε ποια αντίρρηση θα μπορούσε να προβάλει κανείς ενάντια στις σωματικές τιμωρίες;}

------------------------

Gustave LEBON Psychologie Politique et la Defense Sociale, 1910, Flammarion, page 312-313 (Πολιτική ψυχολογία και κοινωνική άμυνα, 1910, σελίδες 312-313 )

--------------------------------

*Ο Σαρλ-Μαρί Γκυστάβ Λε Μπον (7 Μαΐου 1841 – 13 Δεκεμβρίου 1931) ήταν Γάλλος γιατρός και συγγραφέας που ασχολήθηκε συστηματικά με την ανθρωπολογία, ψυχολογία, την κοινωνιολογία, και την αρχαιολογία.