Το πνεύμα των νόμων, Μοντεσκιέ
Κεφάλαιο ΙΙΙ Τι είναι η ελευθερία Αληθεύει ότι στις δημοκρατίες ο λαός φαίνεται να κάνει ό,τι θέλει· αλλά η πολιτική ελευθερία δεν συνίσταται διόλου στο να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Μέσα σ' ένα κράτος, δηλαδή σε μια κοινωνία που υπάρχουν νόμοι, η ελευθερία δεν μπορεί παρά να συνίσταται στο να μπορούν οι πολίτες να κάνουν ο,τι οφείλουν να θέλουν και να μην εξαναγκάζονται να κάνουν ό,τι δεν οφείλουν να θέλουν. Πρέπει να βάλουμε καλά στο μυαλό μας τι είναι ανεξαρτησία και τι είναι ε λευθερία. Η ελευθερία είναι το δικαίωμα να κάνει κανείς ό,τι επιτρέπουν οι νόμοι· και αν ένας πολίτης θα μπορούσε να κάνει ό,τι απαγορεύουν, δεν θα είχε πλέον ελευθερία, γιατί και οι άλλοι επίσης θα είχαν αυτό το δικαίωμα. IV Συνέχιση του ίδιου θέματος Η δημοκρατία και η αριστοκρατία διόλου δεν είναι κράτη από τη φύση τους ελεύθερα. Η πολιτική ελευθερία απαντάται μόνο στις μετριοπαθείς κυβερνήσεις. Αλλά δεν απαντάται πάντα στα μετριοπαθή κράτη· απαντάται σ' αυτά μόνο όταν δεν γίνεται κατάχρηση της εξ