Οικογενειοκρατία, νεποτισμός και φοβική κοινωνία
1. Νεποτισμός, ευνοιοκρατία και αναξιοκρατία. Νεποτισμός είναι η εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που δίνει σε κάποιον η θέση που κατέχει, για να εξασφαλίσει σε συγγενείς και φίλους αξιώματα, δημόσιες θέσεις κλπ. Έτσι, λοιπόν, επειδή ο Βύρων Πολύδωρας διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής για μια ημέρα, για το λόγο αυτό απέκτησε το δικαίωμα να διορίσει την κόρη του σε οργανική θέση μετακλητού υπαλλήλου της Βουλής. Βέβαια, το δικαίωμα αυτό του το δίνει ο νόμος και ο Πολύδωρας έσπευσε να το εκμεταλλευτεί για να εξασφαλίσει επαγγελματικά και οικονομικά την κόρη του, όπως θα έκανε κάθε (έλλην) πατέρας για το παιδί του, που δεν θα επιθυμούσε να το αφήσει "απροστάτευτο" να εργαστεί στον ελεύθερο και άγριο στίβο του ανταγωνισμού του ιδιωτικού τομέα, παρά τα πτυχία και τις ξένες γλώσσες που διαθέτει. Έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητές της; Υπερπροστασία; Φόβος μπροστά στο άγνωστο; Κρατικοδίαιτη νοοτροπία; Έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους μη συγγενείς;
Το συμπέρασμα είναι ότι σ' αυτή τη χώρα οι άνθρωποι δεν είναι ικανοί να δραστηριοποιηθούν και να αναπτυχθούν επαγγελματικά και οικονομικά έξω από το προστατευτικό κουκούλι της οικογένειας και του κράτους. Γιατί φοβούνται να επιχειρήσουν, να δημιουργήσουν ή να συνεργαστούν έξω από το στενό ορίζοντα της οικογένειας! Γιατί νοιώθουν ανεπαρκείς, αδύναμοι και απροστάτευτοι να ενεργήσουν στον ελεύθερο στίβο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της ελεύθερης οικονομίας! Κι έτσι αποζητούν την προστασία της οικογένειας και του κράτους, από τον ομφάλιο λώρο των οποίων ουδέποτε αποσπώνται… Γι' αυτό στη χώρα αυτή είναι θεσμοθετημένη, νομοθετημένη και, όπερ και το σπουδαιότερο, κοινωνικά αποδεκτή η οικογενειοκρατία, η δημοσιοϋπαλληλία και ο νεποτισμός. Σε κάθε περίπτωση, ο νεποτισμός και η ευνοιοκρατία ευνοούν την αναξιοκρατία και την οικονομική και κοινωνική στασιμότητα.
2. Μια ανατολίτικη και καθυστερημένη κοινωνία. Για την κατάσταση αυτή δεν φταίει μόνο το πολιτικό σύστημα και οι πολιτικοί αλλά φταίει, κυρίως, η ίδια η κοινωνία που αποδέχεται και υιοθετεί παρόμοιες πρακτικές, νοοτροπίες, συμπεριφορές και θεσμούς. Κατάλοιπο της τουρκοκρατίας ή ανατολίτικη νοοτροπία; ΄Η μήπως προσκόλληση της κοινωνίας μας σε προγονικές παραδόσεις που ανταποκρίνονται σε πρωτόγονες και στάσιμες κοινωνίες; Σε κοινωνίες που οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις διαμορφώνονται με κριτήριο το δεσμό του αίματος και της συγγένειας; Η νοοτροπία του "θα βάλω τον δικό μου" και "θα βάλεις τον δικό σου", τα "κονέ", τα "κολλητιλίκια", η ασφάλεια του δημοσίου και η κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα και νοοτροπία απαντώνται ως κυρίαρχες συμπεριφορές σε κάθε έκφανση της καθημερινής ζωής, στην εργασία, στις κοινωνικές σχέσεις, στις παρέες, στις (οικογενειακές) επιχειρήσεις, στα πολιτικά κόμματα και σ' όλους τους κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς. Δεν είναι τυχαίο ότι σε καμιά χώρα του κόσμου οι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν στον καθημερινό τους λόγο τόσο πολλές και διαρκείς αναφορές σε συγγενικά τους πρόσωπα («ο κουμπάρος μου», «ο θείος μου», «η νύφη μου», «ο γαμπρός μου», «ο ανιψιός μου», κλπ.), όπως συμβαίνει στη χώρα μας, πράγμα που υποδηλώνει τον στενό συγγενικό κοινωνικό κύκλο συναναστροφών, έκφρασης, ανάπτυξης και δραστηριοποίησης των ανθρώπων. Οι μη συγγενείς (μη συνδεόμενοι με δεσμό αίματος ή με γάμο), αποτελούν "ξένους", έναντι των οποίων υπάρχει δυσπιστία και φόβος.
3. Η φοβική κοινωνία και οι στρεβλώσεις των θεσμών της ιδιωτικής οικονομίας. Όμως αυτή η στενή, κλειστή, περιοριστική και φοβική νοοτροπία δεν συμβιβάζεται ούτε με τη σύγχρονη κοινωνία της παγκοσμιοποίησης ούτε με την πολυπολιτισμικότητα, μέσα στην οποία αναγκαία καλούμαστε να ζήσουμε, να εργαστούμε και να αναπτυχθούμε ως προσωπικότητες. Το σπουδαιότερο, μάλιστα, είναι ότι αυτή η φοβική νοοτροπία δεν αποτελεί "προνόμιο" που απαντάται στο Δημόσιο τομέα της κοινωνίας και της οικονομίας μας αλλά απαντάται και στην ιδιωτική ζωή (κοινωνικές σχέσεις, φιλίες κλπ.), ακόμα και στην ιδιωτική οικονομία, κρατικοδίαιτη ή μη. Έτσι π.χ. εξηγείται ότι ο συντριπτικά μεγαλύτερος αριθμός των λειτουργούντων στην Ελλάδα ανωνύμων εταιρειών - οι εταιρείες αυτές λόγω του κεφαλαιουχικού χαρακτήρα τους είναι εξ ορισμού ανοικτές σε απροσδιόριστο αριθμό προσώπων, αγνώστων μεταξύ τους, προκειμένου να τη χρηματοδοτήσουν- είναι οικογενειακές εταιρείες (με συνήθη μέλη τους συζύγους, τα πεθερικά και τα τέκνα), που επιλέγουν τη μορφή της Α.Ε για λόγους μειωμένης φορολογίας, αποφυγής της προσωπικής ευθύνης σε περίπτωση οφειλών και εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών. Γιαυτό και οι εταιρείες αυτές στη συντριπτική τους πλειοψηφία συνιστώνται με το ελάχιστο απαιτούμενο από το νόμο κεφάλαιο (που σχεδόν ποτέ δεν υπάρχει κι αυτό στην πραγματικότητα ως στοιχείο της εταιρικής περιουσίας), αφού ακριβώς δεν ενδιαφέρονται (ούτε επιθυμούν) να περιλάβουν στη μετοχική τους σύνθεση μεγάλο αριθμό μικροκεφαλαιούχων, προκειμένου να τη χρηματοδοτήσουν (πράγμα που, αντίθετα, επιθυμούν διακαώς να αποφύγουν!!!). Η πρακτική, όμως, αυτή, που δεν είναι και η μόνη, αποτελεί πλήρη διαστροφή του θεσμού και της νομοθεσίας των ανωνύμων εταιρειών που υπερακοντίζει και αναιρεί το πνεύμα της σχετικής νομοθεσίας και τη δικαιοπολιτική σκοπιμότητα του συγκεκριμένου εταιρικού τύπου σ' όλες αυτές τις περιπτώσεις σύστασης τέτοιων εταιρειών.
4. Αδυναμία αφομοίωσης των ευρωπαϊκών θεσμών. Συμπερασματικά, όλες οι παραπάνω κοινωνικές και οικονομικές στρεβλώσεις, αναντιστοιχίες και δεινά οφείλονται στο γεγονός ότι, προκειμένου να επιλύσουμε τα προβλήματα λειτουργίας της κοινωνίας μας, συνηθίζουμε να μεταφέρουμε στη χώρα μας αυτούσιους ποικίλους (πολιτικούς, νομικούς, οικονομικούς κλπ.) θεσμούς από τις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, θεσμούς τους οποίους, όμως, δεν μπορούμε να αφομοιώσουμε και να καταστήσουμε λειτουργικούς. Κι αυτό γιατί, όλοι αυτοί οι θεσμοί (π.χ. Κοινοβούλιο, κυβέρνηση, κόμματα, δικαιοσύνη, δημόσια διοίκηση, ιδιωτική επιχείρηση, μορφές εταιρικών επιχειρήσεων, συνδικαλισμός κλπ.) δημιουργήθηκαν, εκπονήθηκαν και σφυρηλατήθηκαν στις χώρες της Δ. Ευρώπης, ύστερα από επίπονες, πολύχρονες και συχνά αιματηρές ιστορικές διαδικασίες και αφομοιώθηκαν με κατάλληλη προσαρμογή και σχετική επιτυχία (αλλού μεγαλύτερη και αλλού μικρότερη) από τους πολίτες και τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα των χωρών αυτών. Στη χώρα μας, όμως, οι θεσμοί αυτοί απλώς μεταφέρθηκαν (ως νομοθετικά κείμενα) από το εξωτερικό, χωρίς μέχρι σήμερα να γίνει δυνατό να αφομοιωθούν από την ίδια την κοινωνία και να αποκτήσουν την απαραίτητη κοινωνική συναίνεση και λειτουργικότητα, με αποτέλεσμα η κοινωνία να τους θεωρεί "οιονεί ξένο σώμα", προς το οποίο αρνείται να συμμορφωθεί εκούσια και να τους ενσωματώσει στον καθημερινό κώδικα συμπεριφοράς της. Εξού και η συνήθης και πανθομολογούμενη διαπίστωση ανάμεσα στους νόμους που ψηφίζει η Βουλή και στην άρνηση ολόκληρης της κοινωνίας, ακόμη και του ίδιου του κράτους, να συμμορφωθεί μ' αυτούς. Μόνο, λοιπόν, αν αλλάξει αυτή η βαθειά ριζωμένη επαρχιώτικη, κουτοπόνηρη, αρρωστημένη, φοβική και αντικοινωνική νοοτροπία (πρόβλημα, βέβαια, που θα απαιτήσει πολύ χρόνο, καθώς είναι ζήτημα ηθικών αξιών και εκπαίδευσης) και, εφόσον η αλλαγή αυτή βρει και νομοθετική έκφραση (π.χ. με απαγόρευση διορισμών εκτός διαδικασίας ΑΣΕΠ των συγγενών των πολιτικών σε δημόσιες θέσεις), μόνο τότε θα απελευθερωθεί και θα προοδεύσει αυτή η κοινωνία.
Το συμπέρασμα είναι ότι σ' αυτή τη χώρα οι άνθρωποι δεν είναι ικανοί να δραστηριοποιηθούν και να αναπτυχθούν επαγγελματικά και οικονομικά έξω από το προστατευτικό κουκούλι της οικογένειας και του κράτους. Γιατί φοβούνται να επιχειρήσουν, να δημιουργήσουν ή να συνεργαστούν έξω από το στενό ορίζοντα της οικογένειας! Γιατί νοιώθουν ανεπαρκείς, αδύναμοι και απροστάτευτοι να ενεργήσουν στον ελεύθερο στίβο της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της ελεύθερης οικονομίας! Κι έτσι αποζητούν την προστασία της οικογένειας και του κράτους, από τον ομφάλιο λώρο των οποίων ουδέποτε αποσπώνται… Γι' αυτό στη χώρα αυτή είναι θεσμοθετημένη, νομοθετημένη και, όπερ και το σπουδαιότερο, κοινωνικά αποδεκτή η οικογενειοκρατία, η δημοσιοϋπαλληλία και ο νεποτισμός. Σε κάθε περίπτωση, ο νεποτισμός και η ευνοιοκρατία ευνοούν την αναξιοκρατία και την οικονομική και κοινωνική στασιμότητα.
2. Μια ανατολίτικη και καθυστερημένη κοινωνία. Για την κατάσταση αυτή δεν φταίει μόνο το πολιτικό σύστημα και οι πολιτικοί αλλά φταίει, κυρίως, η ίδια η κοινωνία που αποδέχεται και υιοθετεί παρόμοιες πρακτικές, νοοτροπίες, συμπεριφορές και θεσμούς. Κατάλοιπο της τουρκοκρατίας ή ανατολίτικη νοοτροπία; ΄Η μήπως προσκόλληση της κοινωνίας μας σε προγονικές παραδόσεις που ανταποκρίνονται σε πρωτόγονες και στάσιμες κοινωνίες; Σε κοινωνίες που οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές σχέσεις διαμορφώνονται με κριτήριο το δεσμό του αίματος και της συγγένειας; Η νοοτροπία του "θα βάλω τον δικό μου" και "θα βάλεις τον δικό σου", τα "κονέ", τα "κολλητιλίκια", η ασφάλεια του δημοσίου και η κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα και νοοτροπία απαντώνται ως κυρίαρχες συμπεριφορές σε κάθε έκφανση της καθημερινής ζωής, στην εργασία, στις κοινωνικές σχέσεις, στις παρέες, στις (οικογενειακές) επιχειρήσεις, στα πολιτικά κόμματα και σ' όλους τους κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς. Δεν είναι τυχαίο ότι σε καμιά χώρα του κόσμου οι άνθρωποι δεν χρησιμοποιούν στον καθημερινό τους λόγο τόσο πολλές και διαρκείς αναφορές σε συγγενικά τους πρόσωπα («ο κουμπάρος μου», «ο θείος μου», «η νύφη μου», «ο γαμπρός μου», «ο ανιψιός μου», κλπ.), όπως συμβαίνει στη χώρα μας, πράγμα που υποδηλώνει τον στενό συγγενικό κοινωνικό κύκλο συναναστροφών, έκφρασης, ανάπτυξης και δραστηριοποίησης των ανθρώπων. Οι μη συγγενείς (μη συνδεόμενοι με δεσμό αίματος ή με γάμο), αποτελούν "ξένους", έναντι των οποίων υπάρχει δυσπιστία και φόβος.
3. Η φοβική κοινωνία και οι στρεβλώσεις των θεσμών της ιδιωτικής οικονομίας. Όμως αυτή η στενή, κλειστή, περιοριστική και φοβική νοοτροπία δεν συμβιβάζεται ούτε με τη σύγχρονη κοινωνία της παγκοσμιοποίησης ούτε με την πολυπολιτισμικότητα, μέσα στην οποία αναγκαία καλούμαστε να ζήσουμε, να εργαστούμε και να αναπτυχθούμε ως προσωπικότητες. Το σπουδαιότερο, μάλιστα, είναι ότι αυτή η φοβική νοοτροπία δεν αποτελεί "προνόμιο" που απαντάται στο Δημόσιο τομέα της κοινωνίας και της οικονομίας μας αλλά απαντάται και στην ιδιωτική ζωή (κοινωνικές σχέσεις, φιλίες κλπ.), ακόμα και στην ιδιωτική οικονομία, κρατικοδίαιτη ή μη. Έτσι π.χ. εξηγείται ότι ο συντριπτικά μεγαλύτερος αριθμός των λειτουργούντων στην Ελλάδα ανωνύμων εταιρειών - οι εταιρείες αυτές λόγω του κεφαλαιουχικού χαρακτήρα τους είναι εξ ορισμού ανοικτές σε απροσδιόριστο αριθμό προσώπων, αγνώστων μεταξύ τους, προκειμένου να τη χρηματοδοτήσουν- είναι οικογενειακές εταιρείες (με συνήθη μέλη τους συζύγους, τα πεθερικά και τα τέκνα), που επιλέγουν τη μορφή της Α.Ε για λόγους μειωμένης φορολογίας, αποφυγής της προσωπικής ευθύνης σε περίπτωση οφειλών και εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών. Γιαυτό και οι εταιρείες αυτές στη συντριπτική τους πλειοψηφία συνιστώνται με το ελάχιστο απαιτούμενο από το νόμο κεφάλαιο (που σχεδόν ποτέ δεν υπάρχει κι αυτό στην πραγματικότητα ως στοιχείο της εταιρικής περιουσίας), αφού ακριβώς δεν ενδιαφέρονται (ούτε επιθυμούν) να περιλάβουν στη μετοχική τους σύνθεση μεγάλο αριθμό μικροκεφαλαιούχων, προκειμένου να τη χρηματοδοτήσουν (πράγμα που, αντίθετα, επιθυμούν διακαώς να αποφύγουν!!!). Η πρακτική, όμως, αυτή, που δεν είναι και η μόνη, αποτελεί πλήρη διαστροφή του θεσμού και της νομοθεσίας των ανωνύμων εταιρειών που υπερακοντίζει και αναιρεί το πνεύμα της σχετικής νομοθεσίας και τη δικαιοπολιτική σκοπιμότητα του συγκεκριμένου εταιρικού τύπου σ' όλες αυτές τις περιπτώσεις σύστασης τέτοιων εταιρειών.
4. Αδυναμία αφομοίωσης των ευρωπαϊκών θεσμών. Συμπερασματικά, όλες οι παραπάνω κοινωνικές και οικονομικές στρεβλώσεις, αναντιστοιχίες και δεινά οφείλονται στο γεγονός ότι, προκειμένου να επιλύσουμε τα προβλήματα λειτουργίας της κοινωνίας μας, συνηθίζουμε να μεταφέρουμε στη χώρα μας αυτούσιους ποικίλους (πολιτικούς, νομικούς, οικονομικούς κλπ.) θεσμούς από τις ανεπτυγμένες χώρες της Δύσης, θεσμούς τους οποίους, όμως, δεν μπορούμε να αφομοιώσουμε και να καταστήσουμε λειτουργικούς. Κι αυτό γιατί, όλοι αυτοί οι θεσμοί (π.χ. Κοινοβούλιο, κυβέρνηση, κόμματα, δικαιοσύνη, δημόσια διοίκηση, ιδιωτική επιχείρηση, μορφές εταιρικών επιχειρήσεων, συνδικαλισμός κλπ.) δημιουργήθηκαν, εκπονήθηκαν και σφυρηλατήθηκαν στις χώρες της Δ. Ευρώπης, ύστερα από επίπονες, πολύχρονες και συχνά αιματηρές ιστορικές διαδικασίες και αφομοιώθηκαν με κατάλληλη προσαρμογή και σχετική επιτυχία (αλλού μεγαλύτερη και αλλού μικρότερη) από τους πολίτες και τα κοινωνικοπολιτικά συστήματα των χωρών αυτών. Στη χώρα μας, όμως, οι θεσμοί αυτοί απλώς μεταφέρθηκαν (ως νομοθετικά κείμενα) από το εξωτερικό, χωρίς μέχρι σήμερα να γίνει δυνατό να αφομοιωθούν από την ίδια την κοινωνία και να αποκτήσουν την απαραίτητη κοινωνική συναίνεση και λειτουργικότητα, με αποτέλεσμα η κοινωνία να τους θεωρεί "οιονεί ξένο σώμα", προς το οποίο αρνείται να συμμορφωθεί εκούσια και να τους ενσωματώσει στον καθημερινό κώδικα συμπεριφοράς της. Εξού και η συνήθης και πανθομολογούμενη διαπίστωση ανάμεσα στους νόμους που ψηφίζει η Βουλή και στην άρνηση ολόκληρης της κοινωνίας, ακόμη και του ίδιου του κράτους, να συμμορφωθεί μ' αυτούς. Μόνο, λοιπόν, αν αλλάξει αυτή η βαθειά ριζωμένη επαρχιώτικη, κουτοπόνηρη, αρρωστημένη, φοβική και αντικοινωνική νοοτροπία (πρόβλημα, βέβαια, που θα απαιτήσει πολύ χρόνο, καθώς είναι ζήτημα ηθικών αξιών και εκπαίδευσης) και, εφόσον η αλλαγή αυτή βρει και νομοθετική έκφραση (π.χ. με απαγόρευση διορισμών εκτός διαδικασίας ΑΣΕΠ των συγγενών των πολιτικών σε δημόσιες θέσεις), μόνο τότε θα απελευθερωθεί και θα προοδεύσει αυτή η κοινωνία.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου